Introductie
MDT is een programma van het ministerie van OCW, in samenwerking met jongeren, maatschappelijke organisaties, scholen, gemeenten en andere ministeries. Tijdens dit programma kiezen jongeren - tussen de 12 en 30 jaar oud - ervoor hun talenten te ontwikkelen, nieuwe mensen te ontmoeten en tegelijkertijd iets te doen voor een ander en/of de samenleving. Een MDT-traject duurt tenminste 80 uur binnen zes maanden. De sectoren waar jongeren zich binnen een traject mee bezig houden lopen sterk uiteen. Meedoen met MDT kan soms tijdens school en anders naast school of werk. Een MDT-traject wordt altijd ontwikkeld vanuit de interesses en behoeften van jongeren.
Het kabinet wil de sociale en maatschappelijke betrokkenheid van jongeren bij de samenleving stimuleren en faciliteren. In het coalitieakkoord is daarom besloten dat MDT voortgezet en uitgebouwd wordt, zodat jongeren in contact kunnen komen met nieuwe leefwerelden, zich inzetten voor de samenleving, nieuwe vaardigheden ontwikkelen en kunnen ontdekken waar hun passies liggen.
Juist in het huidige tijdsgewricht met grote maatschappelijke uitdagingen en toenemende polarisatie is het essentieel om jongeren actief te betrekken bij de samenleving. Tegelijkertijd blijkt dat jongeren zich onvoldoende serieus genomen voelen en zich niet altijd erkend voelen in de waarde die zij aan Nederland kunnen toevoegen. Het programma MDT biedt jongeren een platform om te werken aan uiteenlopende maatschappelijke opgaven.
Door mee te doen met MDT werken jongeren aan hun zelfvertrouwen, weten ze beter wat ze willen en doen ze belangrijke vaardigheden op. Wanneer jongeren zich breed en maatschappelijk oriënteren, ontwikkelen zij zich tevens tot kritische en betrokken burgers. Op termijn leidt dat tot een sterkere en verbonden samenleving. Het is uiteindelijk onze missie om alle Nederlandse jongeren tussen de 12-30 jaar de kans te geven om een MDT te volgen die bij hun interesses past.
De drie pijlers van MDT
Vanaf de start van MDT zijn de doelstellingen van MDT in co-creatie bepaald. Zo was het versterken van de sociale cohesie een belangrijke politieke drijfveer om MDT te starten, gaven maatschappelijke organisaties aan jongeren te willen betrekken bij de uitdagingen in de samenleving en wilden jongeren zich graag via MDT inzetten en zo hun talenten ontwikkelen. Dit samenspel van doelstellingen die MDT kon dienen, heeft geleid tot de drie pijlers van MDT:
Iets doen voor een ander en/of de samenleving
Jongeren zetten zich via MDT in voor een ander en/of voor de samenleving. Ze bieden directe hulp aan één of meerdere personen en dragen een steentje bij aan een sterkere en verbonden samenleving.
Talentontwikkeling
Dankzij MDT kunnen jongeren hun talenten ontwikkelen. Ze ontwikkelen nieuwe vaardigheden, maken persoonlijke ontwikkeling door en vergroten hun toekomstperspectief. Daardoor weten ze beter wat ze willen en krijgen ze meer zelfvertrouwen.
Nieuwe mensen ontmoeten
Jongeren komen tijdens een MDT-traject in contact met mensen buiten hun eigen leefwereld. Bijvoorbeeld binnen de organisatie waar zij hun MDT volgen, maar ook doordat zij zich vrijwillig inzetten voor mensen buiten die organisatie.
Een korte terugblik
In het regeerakkoord van 2017 is de invoering van MDT opgenomen. Het ministerie van VWS heeft MDT opgezet samen met jongeren, maatschappelijke organisaties, NJR, NOV en de ministeries van SZW en OCW. Na een periode van 2 jaar met experimenten (18.000 jongeren) is MDT in 2020 officieel gestart. In 2020 en 2021 zijn via 3 subsidieronden 145 meerjarige MDT-projecten gehonoreerd van waaruit 80.000 jongeren aan een MDT-traject konden beginnen. De stand eind 2022 liet zien dat van de 98.000 jongeren inmiddels ruim 63.000 jongeren aan de slag zijn gegaan en hiervan hebben 39.000 jongeren hun MDT-traject afgerond.
Tijdens corona bleek MDT erg wendbaar. Het opgebouwde netwerk kon snel en flexibel inspelen op de behoeften van jongeren met behulp van MDT-kort subsidieronden; ruim 10.000 jongeren deden hieraan mee. Ongeveer 70.000 jongeren deden mee met het door MDT gefinancierde gemeentelijk coronaproject Jeugd aan Zet.
In het coalitieakkoord 2021 is bepaald dat MDT overging van VWS naar OCW en dat het jaarlijkse budget werd verdubbeld. Om de gewenste opschaling te realiseren werden in 2022 – via subsidieronde 5a – 71 projecten gehonoreerd met een beoogd aantal deelnemers van 100.000 jongeren. Daarnaast zijn activiteiten opgezet om scholen en gemeenten meer te betrekken bij MDT en jongeren op een laagdrempelige manier kennis te laten maken met MDT. In het akkoord werd ook gesproken over de maatschappelijke opgaven waaraan MDT moet bijdragen. Zo werden de thema’s kansengelijkheid, inburgering en eenzaamheid genoemd. Vanaf 2022 wordt gewerkt aan een aanpak op deze thema’s en wordt bijbehorend onderzoek uitgevoerd.
2017
MDT, EEN NIEUW PROGRAMMA VOOR JONGEREN
In het coalitieakkoord van 2017is de invoering van MDT opgenomen. Het ministerie van VWS zet samen met de ministeries van SZW en OCW, jongeren en maatschappelijke organisaties de eerste lijnen uit. Er worden experimenten ingezet om tot een eerste ontwerp van MDT te komen. Jongerenparticipatie en co-creatie met maatschappelijke organisaties zijn hierbij de belangrijkste uitgangspunten. Voor het opzetten van MDT is vanuit het Rijk een oplopend budget beschikbaar van €25 miljoen (2018), €50miljoen (2019), €75 miljoen (2020) en vanaf 2021 €100 miljoen per jaar.
2018
PROEFTUINEN
In 2018 wordt gestart met de zogeheten ‘proeftuinen’. In drie subsidierondes kunnen maatschappelijke organisaties kennismaken met MDT. Er is een algemene ronde, een ronde voor jongeren in minder kansrijke posities en een ‘gemeenteronde’, een intensieve variant van MDT. Aan de proeftuinen doen ongeveer 18.000 jongeren mee binnen 87 verschillende projecten. Vanaf het begin wordt de opzet van het MDT begeleid met doorlopend evaluatie-onderzoek. Al snel blijkt dat jongeren, naast iets doen voor een ander en/of de samenleving het belangrijk vinden zich tijdens MDT te kunnen ontwikkelen en dat zij het zien als kans om andere mensen te ontmoeten.
2019
WERKZAME ELEMENTEN
Uit het onderzoek komen belangrijke werkzame elementen over hoe een succesvol MDT-project eruitziet naar voren. Zoals een professionele projectorganisatie, het creëren van netwerk met vindplaatsen van jongeren, een gestructureerde intake, beloning door erkenning, groepsaanpak en de begeleiding door peers. Met behulp van vervolgonderzoek is een aanvullende lijst met werkzame elementen gemaakt ten aanzien van zaken zoals werving, matching, begeleiding en training. In de onderzoeksrapportage van juni 2020 is de complete lijst opgenomen.
2020
VERKENNING MDT ALS VERPLICHTING
In 2020 wordt door adviesbureau AEF een verkenning naar een verplichtende variant van MDT uitgevoerd. Het rapport ‘Verkenning van een meer verplichtende variant MDT: Volledig vrijwillig of een verplichtende vorm?’ biedt inzicht in de mogelijkheden die er nu al zijn om jongeren een verplichtende vorm van MDT aan te bieden op basis van de huidige wetgeving. Ten aanzien van de verplichtende vorm zijn zowel voor- als nadelen te noemen. Belangrijk hierbij is dat gekeken wordt naar de gevolgen voor de uitvoerbaarheid van MDT-trajecten, omdat een verplichte vorm van MDT invloed kan hebben op de motivatie van jongeren. Belangrijk blijft om de kansen die MDT jongeren kan bieden voor hun toekomst te benadrukken, ongeacht voor welke vorm van MDT gekozen wordt.
2020
Officiele start van MDT
De ervaringen uit de proeftuinen worden gebruikt om in het voorjaar van 2020 te starten met een ontwerp van MDT. Met als belangrijkste kaders: een jongere (14-27 jaar) zet zich via een MDT-traject van een organisatie minimaal 80 uur en maximaal 6 maanden in voor een ander en/of de maatschappij, ontwikkelt daarbij diens talenten en komt in contact met andere mensen. Om toe te kunnen werken naar een duurzame inrichting van MDT met gedeeld eigenaarschap vanuit het maatschappelijk veld, is gekozen voor cofinanciering. In de verschillende regelingen liep dit percentage op tot 25%.
2020
MDT IN CORONATIJD
Tijdens corona blijkt MDT erg wendbaar. Het opgebouwde netwerk kan snel en flexibel inspelen op de behoeften van jongeren met behulp van MDT-Kort subsidieoproepen. In 2020 doen ruim 10.000 jongeren mee aan twee specifieke corona projecten van MDT (Perspectief voor de Jeugd en #ookditisMDT).In 2020 en 2021 wordt het door MDT gefinancierde gemeentelijk project Jeugd aan Zet uitgerold waar 70.000jongeren aan deelnemen.
2021
SAMENWERKING ORANJEFONDS
In oktober 2021 start De Verschilmakers, een programma van MDT in samenwerking met het Oranje Fonds. Binnen dit programma worden vijfentwintig maatschappelijke organisaties drie jaar lang intensief ondersteund bij het verbinden van jonge vrijwilligers aan de organisatie. Deze 25 organisaties adopteren op hun beurt elk weer 5 organisaties. Met het oog op het verduurzamen van de vrijwillige inzet van jongeren is het voor MDT van groot belang dat vrijwilligersorganisaties in staat zijn om jongeren te werven en te behouden.
2022
OVERGANG VAN VWS NAAR OCW
In het coalitieakkoord 2021 is bepaald dat MDT overgaat van VWS naar OCW en dat het jaarlijkse budget wordt verdubbeld. Om de gewenste opschaling te realiseren worden - via subsidieronde 5a - 71 projecten gehonoreerd met een beoogd aantal deelnemers van 100.000 jongeren. Ook wordt de leeftijdsgrens uitgebreid naar 12 tot 30 jaar. Het MDT-prooflabel laat organisaties kritisch kijken naar de kwaliteit van de MDT reis die ze jongeren bieden. In het coalitieakkoord van 2021 wordt ook gesproken over de maatschappelijke opgaven waaraan MDT moet bijdragen. Genoemd worden de thema’s kansengelijkheid, inburgering en eenzaamheid. Vanaf 2022 wordt gewerkt aan een aanpak op deze thema’s en wordt bijbehorend onderzoek uitgevoerd.
2022
MDT in actie voor OEKRAÏNE
Om jongeren de kans te geven zich in te zetten voor Oekraïne is in het voorjaar van 2022 een speciale Oekraïne-ronde gelanceerd waarin jongeren zich kunnen inzetten voor vluchtelingen en andere getroffenen van de oorlog in Oekraïne. Aan deze subsidieronde doen 19 projecten mee.
2022
NETWERKVERGROTING
In 2022 wordt alles op alles gezet om het MDT-netwerk te vergroten. Naast de reguliere subsidieronde worden twee MDT-kort subsidierondes opgezet. Ook wordt een MDT on Tour opgezet waarbij MDT een bezoek brengt aan onderwijsinstellingen. En zijn er in 2022 stappen gezet om de regionale samenwerking van MDT-stakeholders te stimuleren.
Een groeiende beweging
De kracht van MDT ligt in het netwerk van partnerschappen dat sinds de start van MDT is opgebouwd. MDT-trajecten worden door duizenden verschillende organisaties georganiseerd. Zo sluiten MDT-trajecten aan bij diverse interesses van diverse jongeren, zodat er altijd een traject is dat écht bij hen past. MDT is uitgegroeid tot een landelijke beweging. Met meer dan 8.000 (1) partnerorganisaties, ruim 300 projecten en meer dan 63.000 jongeren die deelnemen aan reguliere MDT-projecten en nog eens ongeveer 80.000 jongeren die deelgenomen hebben aan MDT-coronaprojecten, maakt MDT écht een verschil in de samenleving. In deze kabinetsperiode breiden we het netwerk verder uit, zodat nog meer jongeren een MDT kunnen volgen die bij hen past.
(1) Dubbeltellingen zijn niet volledig uit te sluiten
Een korte terugblik
De werkwijze van MDT kenmerkt zich door co-creatie, jongerenparticipatie, wendbaarheid en lerend ontwikkelen.
1. Co-creatie
MDT is vanaf de start ontwikkeld met jongeren, maatschappelijke organisaties, onderwijs, gemeenten, bedrijven en de rijksoverheid. Dit maakt het programma zo uniek en maakt dat MDT goed aansluit bij de behoeften van de samenleving. Nieuwe plannen worden altijd samen met jongeren het huidige en toekomstige MDT-netwerk gemaakt. Op verschillende maatschappelijke vraagstukken liggen ook kansen om vanuit MDT waarde toe te voegen. Ook op deze onderwerpen zoeken we de verbinding met onze partners en bestaand of nieuw beleid. Op landelijk niveau zie je dat bijvoorbeeld terug in de samenwerking met SZW op thema’s als inburgering, integratie en jongerenparticipatie, met Financiën ten aanzien van de toeslagenaffaire en met VWS rondom sport, bewegen, mentale gezondheid en eenzaamheid.
2. Jongerenparticipatie
In alle lagen van MDT hebben jongeren een belangrijke stem. Zo is het MDT-jongerenpanel een essentieel onderdeel van het netwerk. Het panel bestaat uit een groep van 30 jonge MDT-ambassadeurs tussen de 12 en 30 jaar oud. Zij denken mee over nieuw beleid, hebben een initiërende en agenderende rol, helpen MDT steeds bekender te maken en zorgen ervoor dat onze communicatiecampagnes aansluiten bij de doelgroep.
Daarnaast hebben jongeren tijdens elke subsidieronde mee beoordeeld welke organisaties subsidie toegekend krijgen en is het een vereiste dat organisaties jongeren betrekken bij het opstellen van hun MDT subsidie-aanvraag.
Jongeren hebben een belangrijke rol in het waarborgen van de kwaliteit van MDT door op pad te gaan als praktijkonderzoeker voor het MDT-prooflabel. Tijdens werkbezoeken zijn ze in de lead en zo helpen ze organisaties om hun MDT-project te versterken. Ook is het één van de normen van het MDT-prooflabel dat organisaties jongeren op meer manieren betrekken dan alleen als deelnemer. Organisaties vullen dit in door zelf een jongerenraad op te richten, oud-deelnemers te vragen als peer-coach of ambassadeur voor hun project of in sommige gevallen het MDT-project in z’n geheel door jongeren te laten organiseren.
Daarnaast zijn er verschillende MDT-projecten die jongeren stimuleren om hun stem te laten horen. Zo geven jongeren bij het MDT Speaking Minds advies bij gemeentelijk beleid en helpen ze bij de uitvoering daarvan. Bij MDT Jongerenambassadeurs gaan jongeren aan de slag om organisaties te helpen bij het betrekken van andere jongeren.
Tot slot is er een pilot gestart met de MDT Community. Deze community heeft als doel om jongeren die hun MDT hebben afgerond de mogelijkheid te bieden bij MDT betrokken te blijven en zichzelf te blijven ontwikkelen, bijvoorbeeld door het volgen van trainingen en coaching. Daarnaast biedt de MDT Community een ingang voor jongeren om zich maatschappelijk te blijven inzetten.
3. Lerend ontwikkelen
Vanaf de start van de ontwikkeling van MDT is er een doorlopend evaluatie-onderzoek ingericht. In het begin was dit onderzoek vooral gericht op inzicht krijgen in de werkzame elementen van MDT. Hiervoor zijn jongeren, projectleiders van de betrokken maatschappelijke organisaties en andere stakeholders meerdere malen gevraagd naar hun ervaringen met de eerste experimentronden van MDT. Op basis hiervan is MDT steeds verder ontwikkeld c.q. opgezet en is in 2020 tot een ontwerp MDT gekomen.
Nog steeds wordt via onderzoek informatie verkregen vanuit de stakeholders en wordt MDT verder aangescherpt. Daarnaast komen via het onderzoek cijfers beschikbaar over de hoofddoelstellingen van MDT en diverse indicatoren. Deze (impact)cijfers dienen ook ter verantwoording van MDT en ten behoeve van rapportages voor de Tweede Kamer.
Het onderzoek wordt vooral ingezet om MDT te onderbouwen en om projecten te ondersteunen bij het in beeld brengen van hun impact via MDT. Vanaf 2022 is er ook aandacht voor de in het coalitieakkoord genoemde maatschappelijke thema’s kansengelijkheid, integratie en eenzaamheid en aanvullende thema’s zoals sport & bewegen en mentale gezondheid.
4. Wendbaarheid
MDT is stevig ingebed in het maatschappelijk veld en heeft daarmee goed zicht op de behoeften van jongeren. Naast de reguliere MDT-projecten worden er daarom ook MDT-kort rondes gecreëerd. Hiermee speelt het programma in op de actualiteit en behoeften die spontaan ontstaan. Zo hebben vanaf het voorjaar van 2020 ruim 10.000 jongeren meegedaan aan twee specifieke coronaprojecten van MDT (Perspectief voor de Jeugd en #ookditisMDT) en nog eens 70.000 jongeren aan het door MDT gefinancierde project Jeugd aan Zet, waaraan een groot deel van de Nederlandse gemeenten heeft deelgenomen. In het voorjaar van 2022 is een speciale Oekraïne-ronde gelanceerd om jongeren de kans te geven zich in te zetten voor vluchtelingen en andere getroffenen van de oorlog in Oekraïne.
Maatschappelijke ontwikkelingen en veranderende behoeften van jongeren vragen dus van MDT-projecten om wendbaar te blijven en hierop aansluiting te blijven vinden. Daar hoort een doorlopende cyclus bij waarin MDT-organisaties hun projecten op onder andere inhoud, vorm en benadering evalueren.